تا حالا فکر کردهاید اگر بخواهید برای یک سایت فروشگاهی، اپلیکیشن اختصاصی طراحی کنید، چقدر باید هزینه و زمان صرف طراحی و توسعه آن کنید؟ اگر قصد دارید یک اپلیکیشن داشته باشید، ولی بودجه کافی برای طراحی آن ندارید، میتوانید از وب اپلیکیشنهای پیش رونده استفاده کنید. وب اپلیکیشنهای پیش رونده که به نام «PWA» هم شناخته میشود، با نصب آسان و دسترسی آفلاین از یک سو و توانایی بهروزرسانی بیدرنگ و سرعت بارگذاری بالا از سوی دیگر، تجربهای مشابه با اپلیکیشنهای موبایل را برای کاربران ایجاد میکند. این تکنولوژی روزانه در حال گسترش است و توسعهدهندگان زیادی تمایل دارند از این قابلیت برای سایت خود استفاده کنند. در ادامه این مقاله، با مفهوم PWA آشنا میشویم، تفاوتهای آن با اپلیکیشنهای بومی و تحت وب را بررسی میکنیم.
در این مقاله با مطالب زیر آشنا میشوید:
Toggleوب اپلیکیشن پیش رونده (PWA) چیست؟
وب اپلیکیشن پیش رونده یا PWA، مخفف عبارت «Progressive Web App» است که به تکنولوژی جدیدی در زمینه توسعه و طراحی سایتها اشاره دارد. این سبک از طراحی، تجربهای مشابه با اپلیکیشنهای موبایل را برای کاربران در فضای مرورگر فراهم میکند. یکی از ویژگیهای بارز وب اپلیکیشن پیش رونده، توانایی اجرا در تمامی پلتفرمها و دستگاهها مانند موبایل، تبلت، لپتاپ و حتی دسکتاپ است. در واقع هدف اصلی از توسعه PWAها این است که کاربران سایتها، رضایت بیشتری داشته باشند و محتوای سایت شما همیشه در دسترس آنها باشد. بهطور خلاصه، وب اپلیکیشن پیش رونده ترکیبی از ویژگیهای سایت و اپلیکیشنهای موبایل را در دسترس کاربران قرار میدهد.
وب اپلیکیشن پیش رونده یا PWA چه مزایایی دارد؟
وب اپلیکیشنهای پیش رونده با آوردن تغییراتی جذاب در تجربه کاربری، این امکان را به کاربران میدهند تا به محتواهای مورد نیاز خود با سرعت بیشتری دسترسی پیدا کنند. در ادامه ویژگیهایی را بررسی خواهیم کرد که باعث شده وب اپلیکیشن پیش رونده در مقایسه با اپلیکیشنهای دیگر، عملکرد بهتری داشته باشند.
1. سرعت بارگذاری بالا
سرعت خوب در بارگذاری صفحه، یکی از مهمترین مزایای PWA است. وب اپلیکیشن پیش رونده با بهرهگیری از تکنیکهای پیشرفته مانند سرویس ورکرها (Service Workers)، توانسته زمان لود صفحات را تا حد بسیار خوبی به حداقل برساند و تجربه کاربری بهینهتری برای بازدیدکنندگان ایجاد کند.
2. قابلیت کار در حالت آفلاین
یکی از مزایای استفاده وب اپلیکیشنهای پیش رونده، برای زمانی است که قصد دارید کاربران در حالت آفلاین هم به محتوای شما دسترسی داشته باشند. وب اپلیکیشنها با استفاده از سرویس ورکرها قادر هستند تا محتواها و دادهها را در دستگاه کاربران ذخیره کنند و اجازه دهنده تا کاربران بدون اتصال به اینترنت به آنها دسترسی داشته باشند.
3. شباهت تجربه کاربری به اپلیکیشنهای بومی
وب اپلیکیشن پیش رونده با استفاده از رابط کاربری پیشرفته، انیمیشنها، انگشتنگاری (swiping) و تجربههای لمسی، میتواند تجربه کاربری مشابهی با اپلیکیشنهای موبایل را برای کاربران ایجاد کند.
4. نصب و بهروزرسانی آسان
وب اپلیکیشن پیش رونده را نمیتوان از فروشگاههای اپلیکیشن دانلود کرد؛ اما اگر کاربری تمایل داشته باشد، میتواند وب اپلیکیشن را روی گوشی خود نصب کند تا همیشه در دسترس او باشد. این ویژگی فرایند نصب و بهروزرسانی اپلیکیشنها را برای کاربران راحتتر کرده است.
5.امنیت بالا
یکی از شرایط لازم برای ایجاد PWAها این است که سایت شما باید روی https قرار داشته باشد. بنابراین ذخیره و دریافت اطلاعات بهصورت امن انجام میشود.
6. نمایش در نتایج موتورهای جستجو
از آنجایی که PWAها سایت هستند، پس محتوا و اطلاعات آنها توسط موتورهای جستجو ایندکس شده و در نتایج جستجو نمایش داده میشوند. این مزیت بزرگی است که وب اپلیکیشنهای پیش رونده در مقایسه با اپلیکیشنهای بومی دارند.
7.ارسال نوتیفیکیشن
امکان ارسال پوش نوتیفیکیشن در اپلیکیشنهای تحت وب مانند اپلیکیشنهای بومی برای مدیران سایتها فراهم است. این اعلانها در جذب کاربر بسیار کاربردی هستند و میتوانند از ریزش بازدیدکنندگان سایت جلوگیری کنند.
PWA چه کاربردهایی دارد؟
PWAها برنامهای هستند که میتوانند همزمان بهعنوان یک صفحه وب و اپلیکیشن موبایل عمل کنند. از جمله مزیتهای مهم وب اپلیکیشنهای پیش رونده میتوان به بارگیری اطلاعات در حالت آفلاین، سازگاری با تمام دستگاهها و مرورگرها و بهروزرسانی آسان اشاره کرد. اگر قصد ندارید برای توسعه اپ خود، هزینه زیادی کنید یا مدیریت چند نسخه اپ برای شما زمانبر و پرهزینه است، PWA میتواند جایگزین بسیار مناسبی برای اپلیکیشنهای بومی باشد. به صورت کلی، تکنولوژی PWA برای حوزههای زیر کاربرد دارد:
۱.حوزههایی که تمایل دارند کاربران در بدترین شرایط اینترنت نیز از محصول آنها استفاده کنند.
مزیت: قابلیت اتصال آفلاین و استفاده از کش مرورگر. مانند Uber و MakeMyTrip
۲.استارتآپها و برندهایی که تعداد صفحات سایتشان کم و محدود است.
مزیت: صرفهجویی در هزینه توسعه سایت. مانند برند Starbucks
۳. خدمات و محصولات مرتبط با حوزه حملونقل.
مزیت: آپدیت سریع و مدیریت راحت نسخههای مختلف. مانند Uber
۴.رسانههای اجتماعی که قابلیت دیدهشدن در نتایج گوگل را دارند.
مانند Pinterest
تفاوت اپلیکیشنهای بومی با اپلیکیشنهای تحت وب
اپلیکیشنها بهعنوان وسیلهای برای ارتباط با دنیای دیجیتال و ارائه خدمات و محتواهای مختلف، نقش بسیار مهمی در زندگی ما ایفا میکنند. دو نوع اصلی از اپلیکیشنها، اپلیکیشنهای بومی و اپلیکیشنهای تحت وب (Web Apps) هستند. در ادامه هر کدام را بهطور مفصل معرفی خواهیم کرد.
اپلیکیشنهای بومی:
اپلیکیشنهایی که برای یک سیستمعامل خاص مانند «iOS» یا «Android» توسعه مییابند، اپلیکیشن بومی یا اپلیکیشن محلی نام دارند. این اپلیکیشنها دقیقا متناسب با کارکرد هر سیستمعامل و فضای گوشی موبایل طراحی میشوند. اپلیکیشنهای بومی بهطور معمول از زبانهای برنامهنویسی خاصی مانند Swift برای iOS و Java یا Kotlin برای Android استفاده میکنند. یکی از اصلیترین مزایای اپلیکیشنهای بومی، تجربه کاربری بهتر و قدرتمندتر است. همچنین، این اپلیکیشنها معمولاً میتوانند با قابلیتهای خاص دستگاه موبایل مانند دوربین، حسگرها و GPS هماهنگ شوند و کارایی بیشتری برای کاربران داشته باشند.
با این وجود، توسعه اپلیکیشنهای بومی چالشهای خود را نیز دارد. برای مثال نیاز است تا اپلیکیشن مورد نظر را بهصورت جداگانه برای هر سیستمعامل توسعه دهید. این به معنای هزینه و زمان بیشتر است.
همچنین، کاربران برای بهروزرسانی اپلیکیشنهای بومی به دانلود و نصب نسخههای جدید نیاز دارند که ممکن است در مقایسه با اپلیکیشنهای تحت وب، نکته منفی به نظر بیاید.
اپلیکیشنهای تحت وب (Web Apps):
اپلیکیشنهای تحت وب بهصورت آنلاین اجرا میشوند و نیازی به دانلود و نصب جداگانه ندارند. زمانی که از طریق مرورگر وارد وب اپلیکیشنها میشوید، به جای این که با یک سایت مواجه شوید، با صفحهای شبیه اپلیکیشن روبهرو خواهید شد. اپلیکیشنهای تحت وب با تکنولوژیهای HTML ،CSS و JavaScript توسعه پیدا میکنند. همچنین بهروزرسانی اپلیکیشنهای تحت وب بهطور کلی سادهتر است و در سمت سرور اعمال میشود تا کاربران نیازی به دانلود نسخه جدید نداشته باشند.
با این حال، تجربه کاربری در اپلیکیشنهای تحت وب به دلیل محدودیتهای موجود در مرورگرها و عدم دسترسی به تمام امکانات سیستمعامل، مشابه با اپلیکیشنهای بومی نیست؛ چون آنها بسیار سادهتر اجرا میشوند. اگرچه تجربه کاربری برنامههای Native قویتر است، اما اپلیکیشنهای تحت وب دسترسی راحتتری دارند و با هزینههای کمتری توسعه مییابند.
تفاوت بین سایت و وب اپلیکیشن
نظرات مختلفی درباره تفاوت بین وب اپلیکیشن با سایت وجود دارد که میتوان این تفاوت را از جنبههای مختلفی بررسی کرد. هر کدام از این دو اصطلاح ویژگیها و کاربردهای خاصی دارند که در ادامه مزایا و کاربردهای آنها را بررسی خواهیم کرد.
- تجربه کاربری و تعامل در وب اپلیکیشن و سایت
نحوه تعامل با کاربران در سایتها و وب اپلیکیشنها بسیار متفاوت است. برای مثال، وب اپلیکیشنها دارای امکاناتی مانند فرمهای تعاملی، منوها و کنترلهای لمسی هستند و میتوانند از فناوریهایی مانند شبکههای اجتماعی، نقشهها، دوربینها و حسگرهای مختلف موبایل استفاده کنند. در حالی که، امکاناتی مانند فرمهای تماس، نظرسنجیها، دکمهها و منوهای ساده، تنها راههای تعامل کاربر در سایت هستند و از آن هم فراتر نمیروند.
- تکنولوژیهای استفادهشده در وب اپلیکیشن و سایت
تکنولوژی نقش کلیدی در نحوه عملکرد وب اپلیکیشن و سایت دارد. برای مثال رایجترین تکنولوژیهای بهکاررفته در توسعه سایت و وب اپلیکیشن، شامل موارد زیر میشود:
-
- HTML و CSS: کدهای HTML با هدف تعریف ساختار در صفحات استفاده میشوند. در حالی که کاربرد CSS در طراحی و استایلدهی به اجزای سایت یا وب اپلیکیشنهاست.
-
- جاوا اسکریپت: از کدهای جاوا اسکریپت در عملیاتی مانند اعتبارسنجی فرمها و بارگیری دادهها استفاده میشود و با آن میتوان افکتها و تعاملات بصری لازم را در صفحات ایجاد کرد.
-
- AJAX :AJAX تکنیکی مهم در طراحی وب اپلیکیشنها و سایتهاست که اجازه میدهد اطلاعات بدون نیاز به بارگیری کامل یک صفحه، به صورت غیرهمزمان و پویا بارگیری شوند.
- سرعت بارگذاری و کارایی در وب اپلیکیشن و سایت
سرعت بارگذاری اطلاعات در وب اپلیکیشنها مانند PWA، به دلیل بهرهگیری از تکنولوژیهای پیشرفته بسیار زیاد است. این امر به کاربران اجازه میدهد به محتوا در سریعترین زمان دسترسی داشته باشند. در مقابل، صفحات سایت در برخی مواقع به دلیل انجام درخواستهای متعدد، با سرعت کندتری بارگذاری میشوند.
- نحوه کارکرد آفلاین وب اپلیکیشن و سایت
قابلیت کار در حالت آفلاین، یکی از ویژگیهای ویژه وب اپلیکیشنها مانند PWA است. وب اپلیکیشن میتواند از دادههای محلی ذخیرهشده استفاده کند و به کاربران اجازه دهد در نبود اینترنت، به محتواها و دادههای مورد نیاز دسترسی داشته باشند. با این حال، عملکرد آفلاین سایت تا حدی زیادی متفاوت از وب اپلیکیشن است.
برای مثال، برخی از مرورگرها میتوانند اطلاعات صفحاتی را که از آنها بازدید شده است، در حافظه محلی ذخیره کنند. بنابراین در زمانی که به اینترنت دسترسی ندارید، میتوانید آن صفحات را مشاهده کنید. اما اگر تغییری در سایت ایجاد شده باشد، اطلاعات بهروزشده در دسترس شما قرار ندارد.
علاوه بر این، مرورگرها و سایتها معمولاً از فایلهای کش برای ذخیرهسازی اطلاعات استفاده میکنند. در صورتی که بخشی از صفحه یا منابع مورد نیاز در حافظه کش موجود باشد، میتوان آنها را بدون اتصال به اینترنت مشاهده کرد.
- نحوه دسترسی و بهروزرسانی وب اپلیکیشن و سایت
سایتها نیازی به نصب ندارند و کاربران میتوانند با واردکردن آدرس در مرورگر، به محتوای مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند. در مقابل، کاربران اول باید وب اپلیکیشنها را روی دستگاه خود نصب کنند تا بتوانند محتواهای آن را ببینند. علاوه بر این، بهروزرسانیهای وب اپلیکیشنها نیز بهصورت مستقیم و بدون دردسر انجام میشود.
چگونه وب اپلیکیشن قابل ایندکس بسازیم؟
در دنیای پویای وب امروز، توسعه وب اپلیکیشن پیش رونده (PWA) به یک رویکرد ترند در تجربه کاربری بهتر تبدیل ایجاد شده است. اما یکی از چالشهایی که توسعهدهندگان با آن مواجه هستند، این است که چگونه میتوانند قابلیت ایندکس وب اپلیکیشنها را در موتورهای جستجو افزایش دهند.
- محتوا باید قابلیت کرال داشته باشد
محتوای هر صفحه از سایت باید یک URL مجزا داشته باشد. pwaها از تکنولوژی رندر سمت کلاینت (client-side rendering) استفاده میکنند تا محتواها بهصورت داینامیک و بدون لودشدن مجدد صفحه، نمایش داده شوند. علاوه بر این، در تکنولوژی دیگری به نام «hybrid rendering»، رندر صفحه در سمت کلاینت اتفاق میافتد؛ اما با این تفاوت که کاربر را به URL دیگری هدایت میکند. بنابراین از تکنیکهای «hybrid rendering» یا «server-side rendering» استفاده کنید تا کاربران بتوانند محتوا را در اولین درخواست خود دریافت کنند. همچنین مطمئن شوید URLهای شما بهطور مستقل در دسترس هستند.
اگر نمیتوانید از این روشها استفاده کنید و میخواهید تکنیک رندر سمت کلاینت را روی سایت خود اجرا کنید، با استفاده از سرچ کنسول، مطمئن شوید باتهای گوگل میتوانند محتوای صفحات را ببینند.
- URL صفحات باید تمیز باشد
شناسههایی مانند #user/24601/ یا #!user/24601/ در URL صفحات، راهحل مؤثری برای مرورگرها بود تا از فناوری AJAX برای بارگذاری دادهها بدون نیاز به لود صفحه، استفاده کنند. این عملکرد بهعنوان رندر سمت کاربر (client-side rendering) نیز شناخته میشود. در گذشته این عملکرد منطقی بود؛ اما با وجود تکنولوژی «History API» دیگر فناوری ایجکس (AJAX) کاربرد ندارد. با کمک History API میتوان ردیفهای موجود در تاریخچه پیمایش مرورگر را ویرایش کرد.
بنابراین از نبود شناسههایی مانند # یا #! در URL صفحات مطمئن شوید. همچنین توصیه میشود اگر از رندر سمت کلاینت (client-side rendering) یا هیبرید (hybrid rendering) استفاده میکنید، مطمئن شوید که مرورگرها از History API پشتیبانی میکنند.
نمونه URL صحیح
/https://www.example.com/product/25
نمونه URL نادرست
https://www.example.com/#!product/25/
- URLهای کنونیکال را مشخص کنید
برای URLهایی که محتوای تکراری دارند، از کنونیکال استفاده کنید. تگ زیر را به صفحاتی اضافه کنید که محتوای یکسانی دارند:
<“/link rel=”canonical” href=”https://www.example.com/your-url>
همچنین اگر سایت شما از تکنولوژی «amp» استفاده میکند، از rel=”amphtml” هم در صفحات استفاده کنید.
- سایت خود را ریسپانسیو طراحی کنید
به ریسپانسیوبودن سایت خود توجه کنید و سایت را به نحوی طراحی کنید که تمام المانهای آن مانند دکمهها، فونتها، فاصلهها و … بهصورت داینامیک تغییر کنند و در تمام دستگاهها بهاندازه کافی بزرگ و واضح باشند. همچنین بزرگنمایی تصاویر کوچک در دسکتاپ و تبلت، تجربه کاربری ضعیفی را ایجاد میکند و برعکس، لود تصاویر با وضوح بالا در موبایل، میتواند بسیار زمانبر باشد و عملکرد اسکرول در موبایل را با مشکل مواجه کند. با راهکارهای زیر میتوانید سایتی با طراحی ریسپانسیو داشته باشید:
-
- برای تصاویر از از ویژگی «srcset» استفاده کنید. با استفاده از آن میتوان یک یا چندین تصویر را در اندازههای مختلف نمایش داد. با استفاده از این تکنیک، از دانلود تصاویری که از اندازه نمایشگر بزرگتر هستند، جلوگیری میشود.
- از متناسب بودن اندازه فونت و ارتفاع بین خطوط در تمام دستگاهها مطمئن شوید.
- وضوح نمایش صفحات را با استفاده از ویژگی «Device Mode» در ابزار «Chrome Developer» تست کنید.
- به گوگل و کاربران محتواهای متفاوتی نشان ندهید.
- تغییرات را یکمرتبه ایجاد نکنید
زمانی که میخواهید ویژگیهای جدیدی به وب اپلیکیشنها اضافه کنید، بهتر است آنها را مرحلهبهمرحله اجرا کنید تا بتوانید تاثیر هر کدام را ببینید. برای مثال، اگر قصد دارید رندر سمت سرور را به رندر هیبریدی تغییر دهید، فقط همین تغییر را روی سایت خود انجام دهید تا بتوانید نتیجه آن را بهتنهایی بررسی کنید.
- وب اپلیکیشنها را برای تمام مرورگرها بهبود دهید
برای توسعه وب اپلیکیشنها نیاز است تا قابلیتهای مرورگرها را بهخوبی بشناسید. به عبارتی آشنایی کامل با ویژگیهای هر مرورگر، بهتر از این است که فقط مرورگرهایی را بررسی کنید که فکر میکنید از ویژگیهای مورد نظر شما پشتیبانی میکنند. همچنین هرگز برای فعال یا غیرفعالکردن یک یا چند قابلیت در وب اپلیکیشن خود، روی تغییر تنظیمات مرورگر کاربر توسط خودش حساب نکنید و از بهروزرسانی یا راهاندازی وب اپلیکیشن خود بدون آزمایش در چندین مرورگر خودداری کنید!
- سایت خود را در سرچ کنسول بررسی کنید
یکی از اقداماتی که کمک میکند تا مطمئن شوید وب اپلیکیشن شما در گوگل قابلیت ایندکس دارد، این است که نحوه نمایش صفحات سایت خود را در گوگل بررسی کنید. هر url سایت را در قسمت «url inspection» سرچ کنسول وارد کنید و ببینید گوگل چگونه به آن صفحه در نتایج جستجو نگاه میکند. علاوه بر این، سرچ کنسول میتواند مواردی مانند استراکچر دیتا، ریچ کارت (Rich cards)، سایتلینک (sitelink) و AMP را در هر صفحه بررسی کند. در روش دیگر، نقشه سایت خود را در قسمت «Sitemaps» قرار دهید تا گوگل بتواند بهراحتی به تمام صفحات سایت شما دسترسی داشته باشد.
- از اسکیما (Schema Markup) استفاده کنید
استفاده از اسکیما به توسعهدهندگان این امکان را میدهد تا اطلاعات جامعی از وب اپلیکیشن را به موتورهای جستجو ارائه دهند. استفاده از هر نوع اسکیمایی ممکن است برای هر صفحه از سایت شما منطقی نباشد، اما در جایی که معقول باشد توصیه میشود. گوگل پس از رندرگیری صفحات سایت، دیتاهای آنها را استخراج خواهد کرد. فراموش نکنید از کاربرد اسکیمایی که با نوع صفحه و محتوای آن مطابقت ندارد، خودداری کنید. برای مثال، از اسکیمای «Recipe» برای صفحه محصول «تیشرت» استفاده نکنید، اسکیمای «Product» مناسبترین اسکیمایی است که در این صفحه نیاز است.
- از متا تگ Open Graph و Twitter Cards استفاده کنید
علاوه بر استفاده از استراکچر دیتاهای متنوع، میتوانید متا تگهای Open Graph و Twitter Cards را به صفحات خود اضافه کنید. این متا تگها مخصوص فیسبوک و توئیتر هستند و در تجربه کاربری نقش بسزایی دارند. به همین دلیل، عملکرد درست آنها را در وب اپلیکیشن پیش رونده نیز بررسی کنید.
- وب اپلیکیشن پیش رونده را در چند مرورگر تست کنید
انتظار میرود نحوه نمایش وب اپلیکیشن پیش رونده در تمام مرورگرها یکسان باشد. به همین دلیل، توصیه میشود از ابزارهای تست مانند BrowserStack.com ،Browserling.com و BrowserShots.org استفاده کنید تا مطمئن شوید نمایش PWA شما، با انواع مرورگرها سازگار است.
- زمان بارگذاری صفحه را بهینه کنید
در حال حاضر بهینهسازی سرعت سایت یک مسئله اساسی در دنیای وب است و بسیاری از توسعهدهندگان تلاش میکنند تا سرعت سایت و وب اپلیکیشنهای خود را به استانداردهای جهانی نزدیک کنند. به همین دلیل ضروری است که فاکتور سرعت را در توسعه وب اپلیکیشنهای پیش رونده نیز در نظر بگیرید و قبل از اینکه آن را به سایت خود اضافه کنید، زمان و سرعت لود صفحات را بهینه کنید. سرعت سایت خود را در ابزارهایی مانند Page Speed Insights و Web Page Test اندازهگیری کنید.
جمعبندی
وب اپلیکیشنهای پیش رونده یا همان PWAها توانستند انقلابی در تکنولوژی تولید نرمافزارهای موبایل ایجاد کنند و تجربه جدیدی را برای کاربران سایتها رقم بزنند. در این مقاله، پس از اینکه درباره چیستی فناوری PWA در فضای وب صحبت کردیم و به تفاوتهای آن با وب اپلیکیشنها و اپلیکیشنهای بومی پرداختیم، متوجه شدیم که امروزه PWAها میتوانند پاسخ مناسبی برای ارائه تجربههای کاربری بهینه در دنیای وب باشند.