کنیبالیزیشن یا همخواری چیست؛ روش‌های تشخیص و رفع آن

حتما شما هم با این پدیده مواجه شده‌اید که وقتی یک کلمه را در گوگل جست‌وجو می‌کنید، ۲ تا از لینک‌های یک ‌سایت در صفحه نتایج باشند. تصور غلطی وجود دارد که هرچه تعداد صفحات بیشتری برای یک کلمه کلیدی در نظر بگیرید، رتبه بهتری روی کلمه کلیدی دریافت خواهید کرد! هدف‌قراردادن یک کلمه خاص در صفحات مختلف یک سایت، نه‌تنها به سئو کمک‌ نمی‌کند، بلکه به سئوی سایت‌تان آسیب می‌رساند. در ادامه درباره این گام اشتباه در سئو و نحوه جلوگیری از رقابت صفحات سایت با یکدیگر، توضیحات مفصلی خواهیم داد.

کنیبالیزیشن (cannibalization) چیست؟

کنیبالیزیشن یا همنوع خواری زمانی اتفاق میفتد که دو یا چند صفحه از یک سایت در یک کلمه کلیدی یکسان برای رتبه‌گرفتن در نتایج گوگل با هم رقابت می‌کنند. در واقع شما CTR، لینک‌ها، محتوا و (اغلب) نرخ تبدیل‎‌هایی که باید در یک صفحه باشند را بین دو صفحه تقسیم‌ می‌کنید.
تصویر زیر، نمونه واضحی از وجود این مشکل روی کلمه کلیدی «کوچینگ سازمانی» در نتایج جست‌وجوی گوگل است.

کنیبالیزیشن چه تاثیری بر سئو دارد؟

متاسفانه هم‌نوع‌خواری کلمات کلیدی، اتفاق خوبی به لحاظ سئویی برای سایت نیست. بسیاری از سایت‌هایی که دچار کنیبالیزیشن هستند، صاحبانشان متوجه وجود آن نیستند، یا اگر به آن واقف هستند ممکن است خوشحال باشند که گوگل ۲ تا از لینک‌های آن‌ها را روی یک کلمه کلیدی، در صفحه نتایج جستجو نشان می‌دهد. بدون اینکه بدانند اگر با یک صفحه باکیفیت روی همان کلمه در نتایج قرار می‌گرفتند، ممکن بود گوگل جایگاه بهتری در نتایج جست‌وجو نصیبشان کند. در ادامه به برخی از مشکلات هم‌نوع‌خواری برای سئو سایت اشاره خواهیم کرد.

• نمایش صفحه اشتباه در نتایج جست‌وجو

این مشکل در بسیاری از سایت‌ها رایج است. برای مثال زمانی که کاربر عبارت “لپ‌تاپ سامسونگ” را جست‌وجو می‌کند، انتظار دارد یک صفحه دسته‌بندی را ببیند که گزینه‌های متفاوتی در آن نمایش داده شده است. اگر صفحه مربوط به یک محصول خاص نمایش داده شود، به دلیل محدودیت انتخاب، شانس تبدیل کاربر به خریدار کاهش پیدا می‌کند.

• سردرگمی گوگل برای رتبه‌دهی به صفحات

شما از گوگل‌ می‌خواهید که صفحات شما را در برابر یکدیگر بسنجد و انتخاب کند که کدام ‌یک برای کلمه کلیدی مدنظر مناسب‌تر است. در واقع این روند، گوگل را برای رتبه‌دهی به صفحه اصلی سردرگم می‌کند و در نتیجه صفحات با یکدیگر رقابت می‌کنند.

• هدایت نادرست کاربران و خزنده‌های گوگل توسط لینک‌ها و انکرتکست‌ها

بک لینک‌هایی که‌ می‌توانستند به یک صفحه هدایت شوند، اکنون بین ۲ صفحه (یا بیشتر) تقسیم شده‎اند. به همین ترتیب، اگر لینک‌های داخلی و خارجی مربوط به کلمه کلیدی خاصی را به چندین صفحه دهیم، اعتبار بین چندین صفحه تقسیم می‌شود. اما اگر همه این لینک‌ها و با انکرتکست درست به یک صفحه هدایت شود، تمام اعتبار فقط برای یک صفحه در نظر گرفته می‌شود. در نتیجه، به‌جای اینکه چندین صفحه برای یک کلمه رتبه بگیرند، یک صفحه به رتبه بهتری دست پیدا می‌کند. کل این فرآیند روی هدایت درست کاربران از طریق لینک‌ها و بهبود نرخ تبدیل هم اثر مستقیم می‌گذارد.

• کرال باجت (Crawl budget) سایت شما هدر می‌رود

کرال باجت یا بودجه خزش شما، تعداد دفعاتی است که ربات‏های موتور جست‌وجو در یک بازه زمانی مشخص از ‌سایت شما‌ بازدید کرده و آن را کرال می‌کنند. داشتن چندین صفحه که به یک کلمه کلیدی خاص اختصاص یافته است، منجر به کرال و ایندکس شدن صفحات تکراری و اتلاف بودجه خزش می‌شود

به این نکته توجه داشته باشید: مشکل بودجه خزش ممکن است در سایت‌های کوچک اصلا نگران‌کننده نباشند، اما در سایت‌های بزرگ مثلا در سایت‌های خبری یا سایت‌های فروشگاهی که دارای چندین هزار یا چندین میلیون صفحه هستند، حتما باید به آن توجه شود.

• کنیبالیزیشن نشانه کیفیت پایین صفحه است

چندین صفحه با هدف‌قراردادن یک کلمه کلیدی یکسان، به کاربران می‌گوید که محتوای شما احتمالا بی‌کیفیت و بی‎ارزش است. همچنین این اتفاق به گوگل نشان‌ می‌دهد که ممکن است محتوای شما با کلمات کلیدی‌تان در هر صفحه مطابقت نداشته باشد.

• نرخ تبدیل سایت کاهش می‌یابد

وقتی کنیبالیزیشن اتفاق میفتد، ترافیکی که باید به یک صفحه هدایت شود، بین چندین صفحه پخش می‌شود. معمولاً یکی از این صفحات ترافیک بیشتری هم دارد. وقتی کاربر به‌جای صفحه اصلی، وارد صفحات دیگر می‌شود، نرخ تبدیل هم کاهش پیدا می‌کند؛ چون این صفحات متناسب نیت کاربر نیستند و محتواهایشان نیاز کاربر را برطرف نمی‌کند و کاربران به‌سرعت سایت را ترک می‌کنند.

چه اشتباهاتی باعث ایجاد مشکل هم‌نوع‌خواری یا کنیبالیزیشن می‌شود؟

بدون شک، با انجام تحقیق کلمات کلیدی اصولی و صحیح می‌توانید از بروز مشکل کنیبالیزیشن جلوگیری کنید. فرآیند تحقیق کلمات کلیدی، به شما کمک می‌کند تا علاوه بر کلمات کلیدی اصلی، کلمات فرعی حوزه کسب‌وکارتان را هم پیدا کنید. با پیداکردن کلمات کلیدی، می‌توانید موضوعات تولید محتوا را برای خود لیست کنید و تصمیم بگیرید که قصد دارید در هر محتوا، روی چه کلماتی کار کنید، درباره چه تیترها و عنوان‌هایی قرار است در هر صفحه صحبت کنید یا تا چه حد مجاز هستید از یک کلمه کلیدی استفاده‌شده در محتوای دیگر، در این صفحه هم استفاده کنید بدون آنکه دچار کیورد استافینگ (Keyword stuffing) شوید!

بی‌توجهی به نیت کاربر و ساختار محتوای هر صفحه به هنگام نگارش محتوا می‌تواند موجب کنیبالایز صفحات شود؛ به‌عنوان مثال چنانچه در صفحه‌ای به بررسی چیستی یک موضوع پرداخته‌اید و در چندین صفحه دیگر نیز درباره چیستی آن موضوع تیتر زده‌اید و برای آن تعریف ارائه کرده‌اید، این کار باعث کنیبالیز صفحات خواهد شد و امکان دارد اگر درباره چیستی آن موضوع در گوگل سرچ کنید، چندین صفحه از سایت شما در نتایج برای آن تعریف نمایش داده شوند.

چگونه کنیبالیزیشن یا همنوع خواری کلمات کلیدی را تشخیص دهیم؟

روش اول: با استفاده از ابزار سرچ کنسول به‌راحتی می‌توان کنیبالیزیشن‌های سایت را پیدا کرد.

1. به بخش Performance در سرچ کنسول بروید
2. در قسمت فیلتر Query، کلمه کلیدی مدنظر خود را وارد کنید (فیلتر را بر روی حالت Exact query قرار دهید)
3. حال در قسمت PAGES لیست صفحاتی که در نتایج گوگل با این کلمه نمایش داده شده‌اند و ورودی گرفته‌اند، را می‌توانید ببینید. اگر در این بخش بیش از یک صفحه با میزان Impression و click بسیار نزدیک بهم مشاهده کنید، به معنی هم‌نوع‌خواری است و باید برای رفع این مشکل اقدام کنید.

روش دوم: با استفاده از site:

در قسمت باکس گوگل، فرمول زیر را جست‌وجو کنید تا تمام صفحات مرتبط با موضوع یا کلمه جست‌وجو‌شده در سایت شما نمایش داده شوند.

site:yourdomain.com keyword

بدیهی است که باید به‌جای yourdomain.com آدرس دامنه سایت خودتان و به‌جای keyword کلمه یا عبارت کلیدی مدنظرتان را وارد کنید.
بعد از آن بررسی کنید که کدام صفحات با هم تداخل دارند؛ برای این منظور در ابتدا به تگ تاتیل صفحات توجه کنید و لیستی از صفحاتی که کلمه‌کلیدی مدنظرتان در تگ تایتل آن به‌کار رفته‌‌ است، تهیه کنید. سپس هر یک از این صفحات را با دقت بیشتری بررسی کنید و بخش‌هایی مانند زیر‌عنوان‌ها (H1 , H2, H3 , …)، محتوای صفحات، alt تصاویر و … را بررسی و ویرایش کنید، به‌طوری که مطمئن شوید فقط و فقط یکی از صفحات برای کلمه‌کلیدی مدنظرتان بهینه شده است.

روش سوم: در پنل سایت دنبال صفحات همنوع‌خوار بگیرید

می‌توانید با جست‌وجو در پنل سایت خود، وجود مشکل کنیبالیزیشن را بررسی کنید. پس از جستجوی کلمه‌کلیدی مدنظرتان در پنل سایت، عنوان مقاله‌های دارای این کلمه کلیدی را بررسی کنید و از نبود مشکل کنیبالیزیشن (مطابق روشی که در مرحله قبل شرح داده‌ایم) مطمئن شوید.

بررسی پنل سایت از این جهت حائز اهمیت است که شاید صفحه‌ مشابه‌ای منتشر شده باشد ولی هنوز ایندکس نشده باشد و همین موضوع باعث شود که نتوانید با استفاده از دو روش قبلی آن را پیدا کنید. با جستجو‌کردن در پنل این صفحه را نیز خواهید یافت و با رفع مشکل آن‌ها از بروز مشکل پس از ایندکس‌شدنشان جلوگیری خواهید کرد.

چگونگی حل مشکل کنیبالیزیشن یا هم‌نوع‌خواری

چگونگی حل هم‌نوع‌خواری، به ریشه این مشکل بستگی دارد. اگر کنیبالیزیشن در سئو سایت شما مشکل ایجاد کرده است، می‌توانید از طریق راهکارهای زیر، این مشکل را برطرف کنید.

• بازبینی لینک‌سازی داخلی

ساختار لینک سازی داخلی باید به گونه‌ای باشد که گوگل صفحات دارای اهمیت را با کلمات کلیدی مختص به آن صفحات به کاربران نشان دهد. از دیگر صفحات سایت با کلمه کلیدی مدنظر، تنها به یکی از صفحات سایت لینک دهیم. از این طریق، گوگل می‌تواند متوجه شود هر صفحه درباره چه موضوعی است تا به آن صفحه فقط برای همان کلمه کلیدی رتبه دهد.

• محتواها را ادغام کنید

اگر چندین صفحه از سایت، یک کلمات کلیدی یکسانی را هدف قرار داده‌اند، سعی کنید محتوای همه صفحات را در یک صفحه ادغام کنید. ممکن است این کار بتواند مشکل محتوای بی‌کیفیت و فقیر را هم در سایت شما رفع کند. وقتی ۲ یا چند مطلب مرتبط را به یک مطلب جامع تبدیل می‌کنید، گوگل احتمالاً برای صفحه شما جایگاه بالاتری در نظر می‌گیرد.

• از تگ کنونیکال استفاده کنید

تگ کنونیکال به ربات‌های گوگل کمک می‌کند تا تشخیص دهند کدام صفحه و محتوا باید رتبه‌بندی شود. کاربرد تگ کنونیکال زمانی کارساز است که چندین صفحه سایت شما با محتوای تقریباً یا دقیقاً یکسان مواجه باشید و امکان حذف این محتوا به هر دلیلی وجود نداشته نباشد. در این صورت، برای رفع مشکل می‌توانید، یکی از صفحات را بعنوان صفحه اصلی برای آن موضوع در نظر گرفته و آدرس تگ کنونیکال صفحات تکراری را آدرس این صفحه قرار دهید.

• از تگ نوایندکس استفاده کنید

شاید به هر دلیلی نتوانید صفحات کنیبال‌شده با یکدیگر را حذف کنید؛ چون وجود آن صفحات برایتان اهمیت دارد، اما می‌توانید با استفاده از تگ نوایندکس (noindex)، از ایندکس‌شدن صفحات مشابه یا تکراری جلوگیری کنید. برای مثال ممکن است نام یکی از گروه محصولات فرعی با نام یکی از گروه محصولات اصلی یکسان باشد. در نتیجه تصمیم می‌گیرید به‌دلیل اهمیت گروه محصول فرعی، از ایندکس شدن صفحه گروه محصول اصلی در گوگل جلوگیری کنید.

• از ریدایرکت ۳۰۱ استفاده کنید

اگر هر یک از صفحات کنیبال‌شده با یکدیگر، ورودی ارگانیک قابل توجهی دارند، پس از ادغام محتواهای مرتبط آن‌ها و بهینه‌کردن تمامی موارد سئو داخلی، صفحات مشابه و تکراری را به صفحه‌ی اصلیِ مربوط به آن کلمه کلیدی، ریدایرکت 301 کنید. چنان میزان ورودی صفحات تکراری و مشابه، قابل توجه نیست، می‌توانید آن‌ها را حذف کنید.

جمع‌بندی

در این مقاله با مفهوم دقیق کنیبالیزیشن آشنا شدیم و روش‌های تشخیص، جلوگیری و برطرف‌کردن آن‌ را در سایت شرح دادیم. وجود چندین صفحه در سایت برای یک موضوع یا کلمه کلیدی سبب سردرگمی موتورهای جست‌وجو در رتبه‌دهی می‌شود. با استفاده از راهکارهای مانند نوایندکس کردن، ریدایرکت و یا حذف صفحات مشابه یا ویرایش و بازنویسی محتواها و ادغام آن‌ها با یکدیگر می‌توان این مشکل را به سادگی رفع کرد. امیدواریم با به‌کار بستن راهکارهای ارائه شده در این مقاله، بتوانید مشکل سایت خود را رفع کنید.