بدون شک افرادی که هنوز نمی‌دانند AI Overview (مرور هوش مصنوعی) چیست، فرصت‌های زیادی را در حوزه فعالیت‌های خود از دست خواهند داد. تصور کنید هر بار که سوالی در ذهن دارید، پاسخی دقیق، خلاصه و کاربردی در کوتاه‌ترین زمان ممکن به شما ارائه شود. فناوری مرورهای هوش مصنوعی (AI Overviews) دقیقاً همین تجربه را برایتان ممکن می‌کند.
در واقع این قابلیت جدید نه‌تنها نحوه دسترسی به اطلاعات را تغییر داده است، بلکه چالش‌های جدیدی را برای تولیدکنندگان محتوا و کسب‌وکارها ایجاد می‌کند. با ورود مرورهای هوش مصنوعی، کاربران به پاسخ‌هایی سریع‌تر دسترسی دارند، اما این سؤال پیش می‌آید که این فناوری چگونه کار می‌کند؟ چه تأثیری بر سئو سایت‌ها و محتوای آنلاین خواهد داشت؟ مهم‌تر از همه، چگونه می‌توان از آن بهره برد؟ در این مقاله، شما با جزئیات این پدیده نوین آشنا می‌شوید و یاد می‌گیرید چگونه از فرصت‌ها و چالش‌های آن بهره ببرید.
AI Overviews چیست؟
مرورهای هوش مصنوعی یکی از جدیدترین قابلیت‌های جستجوی گوگل هستند که به کاربران پاسخ‌های خلاصه‌‌شده توسط هوش مصنوعی ارائه می‌دهند. این پاسخ‌ها دقیقاً در بالای نتایج جستجو (SERPs) نمایش داده می‌شوند و هدف آن‌ها ساده‌سازی فرآیند جستجو برای کاربران است.
به زبان ساده، این فناوری به کاربران کمک می‌کند بدون نیاز به بررسی چندین سایت، مستقیماً پاسخ سوال خود را دریافت کنند. به‌عنوان مثال، اگر عبارت «چگونه وزن کم کنیم؟» را جستجو کنید، گوگل به‌طور خودکار پاسخی خلاصه و کاربردی تولید می‌کند که از اطلاعات موجود در منابع مختلف جمع‌آوری شده است. علاوه بر این، در این خلاصه‌ها، لینک‌های منابع اصلی قرار گرفته شده تا کاربران بتوانند برای اطلاعات بیشتر به سایت‌های معتبر مراجعه کنند.
این قابلیت در ابتدا با نام Search Generative Experience (SGE) و در قالب آزمایشی از طریق برنامه Search Labs معرفی شد. پس از بازخوردهای مثبت کاربران، گوگل این ویژگی را در ۱۴ می ۲۰۲۴ در ایالات متحده به‌صورت عمومی عرضه کرد و اکنون هدف دارد تا پایان سال دسترسی بیش از یک میلیارد نفر به این قابلیت را فراهم کند.
هدف اصلی گوگل از معرفی AI Overviews، بهبود تجربه جستجوی کاربران است. در واقع با ارائه پاسخ‌های سریع و مستقیم، دیگر نیازی به بررسی چندین سایت برای یافتن اطلاعات مورد نظر نیست.
زمان‌بندی عرضه AI Overviews
قابلیت AI Overviews گوگل از مراحل آزمایشی تا عرضه عمومی، مسیر پرفرازونشیبی را طی کرده است. در اینجا به شما نشان می‌دهیم که چگونه این فناوری از یک ایده آزمایشی به ابزاری پیشرفته برای میلیون‌ها کاربر در سراسر جهان تبدیل شده است.
- ۱۰ می ۲۰۲۳: گوگل آزمایش قابلیت Search Generative Experience (SGE) را برای اولین بار اعلام کرد.
- ۲۵ می ۲۰۲۳: دسترسی به نسخه آزمایشی SGE برای کاربرانی که در فهرست انتظار ثبت‌نام کرده بودند، باز شد.
- ۲۲ مارس ۲۰۲۴: گوگل آزمایش قابلیت AI Overviews را در نتایج جستجوی اصلی شروع کرد. این کار برای کاربرانی که به برنامه SGE ملحق نشده بودند هم انجام شد.
- ۱۴ می ۲۰۲۴: گوگل به‌طور رسمی AI Overviews را در ایالات متحده راه‌اندازی کرد. همچنین فیلتر جدیدی با عنوان Web معرفی شد که به کاربران اجازه می‌دهد فقط نتایج مبتنی بر متن سایت‌ها را مشاهده کنند.
- ۲۴ می ۲۰۲۴: مرور هوش مصنوعی به دلیل ارائه اطلاعات خطرناک و نادرست با انتقادات شدیدی مواجه شد. برخی از توصیه‌های نادرست شامل استفاده از چسب غیرسمی برای چسبندگی بیشتر سس پیتزا، خوردن یک سنگ کوچک در روز و نوشیدن ادرار برای دفع سریع سنگ کلیه بودند.
- ۳۰ می ۲۰۲۴: گوگل در پاسخ به انتقادات اعلام کرد که برای بهبود دقت و ایمنی AI Overviews، اصلاحاتی را در این سیستم اعمال خواهد کرد.
- ۱۵ آگوست ۲۰۲۴: مرور هوش مصنوعی برای کشورهای بریتانیا، هند، ژاپن، اندونزی، مکزیک و برزیل عرضه شد. در این تاریخ، گوگل این قابلیت را برای حالت ناشناس (Incognito Mode) و کاربرانی که ثبت نام نکرده‌اند نیز فعال کرد. همچنین امکان «ذخیره کردن» مرورهای هوش مصنوعی و افزودن لینک‌های مرتبط درون متن AI Overviews آزمایش شد.
- ۲۳ آگوست ۲۰۲۴: جان مولر از گوگل تأیید کرد که عملکرد AI Overviews تحت تأثیر به‌روزرسانی‌های هسته‌ای (Core Updates) قرار می‌گیرد.
اهمیت و تاثیر AI Overviews
دلیل اهمیت AI Overview (مرور هوش مصنوعی) چیست؟ این سوال یکی از مهم‌ترین و پرتکرارترین سوالاتی بود که کاربران از همان روزهای اول با آن مواجه شدند. در واقع این دسته از افراد می‌خواستند بدانند که مرور هوش مصنوعی چه تاثیری بر کسب‌وکار آن‌ها می‌گذارد.
یکی از تأثیرات مهمی که ممکن است مرور هوش مصنوعی داشته باشد، افزایش جستجوهای بدون کلیک است. به این معنا که کاربران احتمالا اطلاعات مورد نیاز خود را مستقیماً در خلاصه‌های هوش مصنوعی مشاهده کنند و نیازی به مراجعه به سایت‌ها نداشته باشند. این موضوع می‌تواند بر ترافیک ارگانیک سایت‌هایی که در پایین نتایج جستجو قرار دارند، تأثیر منفی بگذارد.
با این حال، AI Overview می‌تواند فرصت‌های جدیدی برای شما ایجاد کند. در واقع اگر محتوای سایت شما به‌طور برجسته در یک خلاصه AI از گوگل نمایش داده شود، می‌تواند باعث افزایش دیده شدن و نرخ کلیک (CTR) آن شود. جالب است بدانید که آزمایشات اولیه گوگل نیز این موضوع را تأیید کرده‌اند.
AI Overviews چگونه کار می‌کند؟
هوش مصنوعی که در پشت پرده قابلیت AI Overviews گوگل قرار دارد و به‌گونه‌ای طراحی شده است که سؤالات کاربران را به دقیق‌ترین و مرتبط‌ترین شکل ممکن پاسخ دهد. در سپتامبر ۲۰۲۳، گوگل درخواستی جهت ثبت اختراع سیستم «خلاصه‌های تولیدی برای نتایج جستجو» ارائه داد که به ما کمک می‌کند تا نحوه عملکرد این فناوری را بهتر درک کنیم. طبق تحلیل‌هایی که ریچ سانگر از این درخواست اختراع انجام داده است، مراحل اصلی عملکرد AI Overviews به شرح زیر هستند:
- دریافت درخواست جستجو (Query Submission): در مرحله اول، کاربر یک عبارت جستجو را در موتور جستجوی گوگل وارد می‌کند.
- درک درخواست (Understanding the Query): در این مرحله گوگل با استفاده از مدل‌های زبان بزرگ (LLMs)، زمینه و هدف اصلی درخواست جستجو را تحلیل و شناسایی می‌کند.
- جمع‌آوری محتوا (Gathering Content): سیستم، اسناد مرتبط از جمله صفحات وب، مقالات، تصاویر و ویدیوها را جمع‌آوری می‌کند تا بهترین اطلاعات ممکن را ارائه دهد.
- پردازش محتوای اضافی (Processing Additional Content): علاوه بر نتایج جستجوی مستقیم، گوگل محتوای مرتبط با جستجوهای مشابه و اطلاعات مفیدی که کاربران دیگر پیدا کرده‌اند را نیز تحلیل می‌کند.
- تولید خلاصه (Generating a Summary): یک مدل زبان بزرگ (LLM) با ترکیب اطلاعات جمع‌آوری‌شده، پاسخی خلاصه و مفید برای کاربر تولید می‌کند.
- پاسخ‌های پویا و متناسب با زمینه (Dynamic and Context-Aware Responses): هوش مصنوعی با توجه به زمینه خاص هر درخواست جستجو، پاسخ‌های خود را تنظیم می‌کند. اگر کاربران جستجوهای مشابهی را در شرایط مختلف انجام دهند، AI پاسخ‌ها را متناسب با زمینه جدید تغییر می‌دهد.
- تعامل کاربر و یادگیری (User Interaction and Learning): گوگل بر اساس نحوه تعامل کاربران با نتایج جستجو، رفتار آینده AI را تنظیم می‌کند. اگر کاربران به برخی پاسخ‌ها بیشتر علاقه نشان دهند، سیستم این الگوها را یاد گرفته و در آینده پاسخ‌های بهتری ارائه می‌دهد.
- بهبود دقت و ارتباط (Enhancing Accuracy and Relevance): هوش مصنوعی گوگل به طور مداوم با اطلاعات جدید و بازخوردهای کاربران به‌روزرسانی می‌شود تا پاسخ‌های دقیق‌تر و مرتبط‌تری ارائه دهد.
چگونه گوگل منابع اطلاعاتی را انتخاب می‌کند؟
بعد از آشنایی با نحوه فعالیت AI Overviews احتمالا با این سوال مواجه می‌شوید که سیستم چگونه منابع اطلاعاتی خود را انتخاب می‌کند؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که گوگل از سه معیار اصلی برای ارزیابی منابع استفاده می‌کند که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم:
- معیارهای وابسته به درخواست (Query-Dependent Measures): سیستم مرتبط بودن هر سند را با درخواست کاربر بررسی می‌کند. این ارزیابی شامل رتبه‌بندی مکانی، ارتباط با زبان و موقعیت مکانی درخواست است.
- معیارهای مستقل از درخواست (Query-Independent Measures): اسناد جستجو بر اساس عواملی مانند میزان انتخاب توسط کاربران در چندین جستجوی مختلف، میزان اعتماد، محبوبیت کلی و تازگی ارزیابی می‌شوند.
- معیارهای وابسته به کاربر (User-Dependent Measures): همچنین سیستم پروفایل کاربر و تعاملات اخیر آن از جمله جستجوهای قبلی و فعالیت‌های دیگری که در گوگل انجام داده است را در نظر می‌گیرد.
چرا باید به AI Overviews توجه کنیم؟
دلایل مختلفی برای توجه به AI Overview وجود دارد، اما مهم‌تر از همه، اگر می‌خواهید همچنان از ترافیک جستجوی گوگل بهره‌مند شوید، باید به این فناوری اهمیت دهید.
این ویژگی جدید، بخشی از مسیر آینده گوگل است و احتمالاً گوگل از تلاش‌های خود در این زمینه دست نخواهد کشید یا به وضعیت پیشین باز نخواهد گشت. طبق گفته ساندار پیچای مدیرعامل گوگل، هوش مصنوعی از مدت‌ها قبل جستجوی گوگل را دگرگون کرده است. او در این‌باره گفت:
«وقتی موبایل معرفی شد، ما می‌دانستیم که جستجوی گوگل باید تغییرات زیادی داشته باشد. ما این تغییرات را با نام Featured Snippets می‌شناسیم، اما تقریباً ده سال است که گوگل برای بسیاری از سوالات کاربران، از هوش مصنوعی برای پاسخ دادن استفاده می‌کند. ما به این پاسخ‌ها Web Answers می‌گوییم. گوگل همیشه تلاش کرده است تا پاسخ‌های مفیدی به سوالات ارائه دهد، اما همیشه احساس کرده‌ایم که مردم نه‌تنها به دنبال پاسخ هستند، بلکه می‌خواهند دیدگاه‌ها و اطلاعات متنوع‌تری هم دریافت کنند. ما همواره سعی کرده‌ایم این تعادل را به‌خوبی برقرار کنیم.»
گوگل هنوز هم بزرگترین سهم بازار جستجو را در سراسر جهان دارد و ظهور موتورهای جستجوی مبتنی بر هوش مصنوعی تاکنون تأثیری بر آن نداشته است. بنابراین، اگر قصد دارید ترافیک خود را از گوگل حفظ کنید و همچنان در نتایج جستجو دیده شوید، باید به‌طور جدی به AI Overviews توجه داشته باشید و استراتژی‌های خود را با این تغییرات جدید تطبیق دهید.
آیا می‌توانم از رتبه‌بندی برای AIO خارج شوم؟
اگر از اینکه گوگل محتوای شما را برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی خود استفاده می‌کند ناراضی هستید، متاسفانه باید بدانید که نمی‌توانید از قرار گرفتن در AIO خودداری کنید. گوگل این ویژگی را بخشی از امکانات جستجو می‌داند، به همین دلیل امکان حذف خودکار از آن وجود ندارد.
البته خبر خوب این است که با استفاده از روش‌های خاصی می‌توانید مانع استفاده از محتوای خود در AI Overviews شوید. در ادامه این روش‌ها را معرفی می‌کنیم:
- استفاده از robots.txt برای مسدود کردن گوگل: با استفاده از فایل robots.txt، می‌توانید به گوگل دستور دهید که برخی از صفحات یا بخش‌های سایت شما را ایندکس نکند. اگرچه این کار تضمین نمی‌کند که محتوای شما از ایندکس شدن خارج شود، اما احتمال استفاده از آن در مرور هوش مصنوعی را کاهش می‌دهد.
- استفاده از تگ‌های noindex: افزودن متا تگ noindex به صفحات مشخص، به گوگل دستور می‌دهد که آن محتوا را به‌طور کامل ایندکس نکند. در واقع روش تگ‌های noindex مانع از نمایش این صفحات در AI Overviews و نتایج جستجوی عادی می‌شود.
- استفاده از تگ‌های nosnippet: با استفاده از تگ متای nosnippet، می‌توانید از گوگل بخواهید که هیچ خلاصه‌ای برای محتوای صفحات شما ایجاد نکند. این روش می‌تواند از نمایش محتوای شما در AI Overviews نیز جلوگیری کند.
تاثیر مرورهای هوش مصنوعی بر SERPs
پس از معرفی قابلیت مرور هوش مصنوعی یا همان تجربه جستجوی مولد (SGE) توسط گوگل، مطالعات بسیاری برای بررسی تأثیر آن بر صفحات نتایج موتور جستجو (SERPs) انجام شده است.
یافته‌های این مطالعات نشان می‌دهند که AI Overviews در حال تغییر دینامیک نتایج جستجو است و تغییرات خاصی در تأثیرات آن دیده می‌شود. در اینجا برخی از نتایج مهم این تحقیقات را بیان می‌کنیم:
- نوسان در میزان نمایش
مطالعه‌ای که توسط BrightEdge انجام شد، نشان داد که میزان نمایش مرور هوش مصنوعی در نتایج جستجو، نوسان زیادی داشته است. در ماه ژوئیه، این ویژگی تا 12٪ افزایش پیدا کرد، اما تا پایان ماه به 7٪ کاهش یافت. این نوسانات به وضوح نشان‌دهنده تغییرات در تأثیرگذاری و دیده شدن این قابلیت در نتایج جستجو است.
- کلمات کلیدی اینفورمیشنال بیشتر از مدل‌های دیگر کلمه کلیدی‌تحت تأثیر قرار گرفته‌اند
طبق تحقیقی که Flow Agency انجام داد، مرورهای هوش مصنوعی بیشتر در جستجوهای مربوط به کلیدواژه‌های اطلاعاتی به‌ویژه در مراحل ابتدایی قیف فروش (TOFU) نمایش داده می‌شود. برای مثال، در حوزه منابع انسانی و مدیریت نیروی کار، 24٪ از کلیدواژه‌های مرتبط با این حوزه دارای AIO بودند، در حالی که این میزان برای کلیدواژه‌های تجاری تنها 5٪ بود. این نتایج توسط تحقیقات SEOClarity نیز تأیید شده است.
- رتبه بالاتر در جستجو باعث نمایش بیشتر در مرورهای هوش مصنوعی می‌شود
تحقیقی از Rich Sanger و Authoritas نشان داد که مرور هوش مصنوعی احتمالاً محتواهایی با رتبه بالاتر را برای نمایش انتخاب می‌کند. تقریباً 46.3٪ از محتوای لینک‌شده در این خلاصه‌ها از نتایج جستجوی ارگانیک و مرتبط با همان پرس‌وجو بوده است.
جالب است که این درصد وقتی به جستجوهای مرتبط اضافه شد، به 60.4٪ افزایش پیدا کرد. همچنین، محتوای رتبه اول دارای 53٪ شانس نمایش در AI Overviews بود، در حالی که محتوای رتبه دهم تنها 36.9٪ شانس داشت. این نتایج نشان می‌دهد که برخلاف ماه‌های اولیه سال 2024، گوگل در حال حاضر محتواهای خارج از ده رتبه برتر را کمتر در مرور هوش مصنوعی نشان می‌دهد.
- نحوه پیگیری و اندازه‌گیری تاثیر مرورهای هوش مصنوعی
متاسفانه در سرچ کنسول، گوگل هیچ تمایزی بین AI Overviews و نتایج جستجوی ارگانیک قائل نمی‌شود و تمام نمایش‌ها و کلیک‌ها را در یک دسته قرار می‌دهد. به عبارت دیگر، شما نمی‌توانید ترافیک مربوط به مرور هوش مصنوعی را به طور خاص از ترافیک ارگانیک تفکیک کنید.
با این حال، برای پیگیری رتبه‌بندی‌ها و دیده شدن مرورهای هوش مصنوعی در نتایج جستجو برای کلیدواژه‌های مهم، می‌توانید از ابزارهای سئو استفاده کنید. این ابزارها به شما این امکان را می‌دهند که ببینید آیا برای کلیدواژه‌های خاص، AI Overviews در نتایج جستجو نمایش داده می‌شود یا خیر و آیا سایت شما در آن‌ها رتبه دارد. با استفاده از این ابزارها، می‌توانید روند تغییرات مرور هوش مصنوعی را در طول زمان مشاهده کنید و تاثیر آن را بر روی دیدگاه‌های سایت خود اندازه بگیرد.
بهینه‌سازی سایت برای AI Overviews
با توجه به اینکه به نظر می‌رسد گوگل مرورهای هوش مصنوعی را با نتایج ارگانیک جستجو هماهنگ کرده است، همچنان پیروی از بهترین شیوه‌های SEO و تلاش برای کسب رتبه بالا در گوگل، بهترین روش برای بهینه‌سازی به شمار می‌آید.
تحقیقات اخیر ریچ سانگر در زمینه AI Overviews نشان می‌دهد که اساساً اصول اولیه SEO همچنان به قوت خود باقی است. به عبارت دیگر، حتی با معرفی مرور هوش مصنوعی توسط گوگل، نکات اصلی برای موفقیت در SEO تغییر نکرده است. این نکات مهم شامل موارد زیر می‌شود:
- تحقیق کلمات کلیدی: کلمات کلیدی مناسب برای جلب توجه کاربران را شناسایی کنید.
- تولید محتوای با کیفیت و مرتبط با هدف جستجو: باید محتوای شما به طور کامل نیازهای کاربران را برآورده می‌کند.
- اطمینان از جامع بودن محتوا و رعایت معیارهای E-E-A-T (تخصص، اعتبار، تجربه و شفافیت): این موارد به گوگل کمک می‌کنند تا محتوای شما را به‌عنوان منبع معتبر بشناسد.
- ساخت لینک: ساخت بک لینک معتبر برای تقویت اعتبار محتوای خود ایجاد کنید.
حضور در AIO با ارائه اطلاعات جدید و ارزشمند
با توجه به اینکه هنوز پوشش 100درصدی بین نتایج جستجو و AIO وجود ندارد؛ اما این امکان وجود دارد که با ارائه محتوای ارزشمند و جدید، شانس بیشتری برای دیده‌شدن در بخش مرور هوش مصنوعی پیدا کنید. در واقع گوگل به محتوای کپی‌شده و تکراری اهمیتی نمی‌دهد، بلکه به دنبال محتوای نوآورانه و منحصربه‌فرد است.
ریچ سانگر، پس از تجزیه‌وتحلیل پتنت گوگل (Google Patents)، به این نتیجه رسید که گوگل در نتایج جستجو به تنوع محتوا توجه ویژه‌ای دارد. به این معنا که اگر محتواهایی با رتبه بالا برای یک جستجوی خاص مشابه باشند، گوگل به جستجوهای مرتبط‌تر و متفاوت‌تر هم توجه می‌کند تا اطلاعات متنوع‌تری را ارائه دهد. بنابراین، برای بهبود جایگاه خود در AI Overviews، باید محتوای جدید، غنی و متنوع تولید کنید.
احتمالا در اینجا با این سوال مواجه می‌شوید که چطور می‌توانیم اطلاعات جدید و ارزشمند به محتوای خود اضافه کنیم؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که برای اضافه کردن محتوای جدید می‌توانید از سه استراتژی زیر استفاده کنید:
- آزمایش: ایده‌های نو را در دنیای واقعی آزمایش کنید و در نهایت داده‌هایی را ارائه دهید که دیگران هنوز نداشته‌اند.
- تجربه: خودتان تجربه کنید و از دیدگاه شخصی خود اطلاعات جدید ارائه دهید.
- تلاش: فراتر از محتوای دیگران بروید و عمیق‌تر و کامل‌تر به موضوعات بپردازید. در واقع باید بتوانید محتوای خود را از بقیه متمایز کنید.
سخن پایانی
در این مقاله به شما گفتیم که AI Overview (مرور هوش مصنوعی) چیست و روند آن برای تبدیل شدن به یک فناوری پیشرفته چگونه بوده است. همچنین در ادامه اطلاعات کاملی درباره اهمیت مرور هوش مصنوعی، نحوه فعالیت آن، دلیل توجه به AI Overview، نحوه خارج شدن از رتبه‌بندی آن، تاثیر AI Overviews بر SERPs و سایر موضوعات مهم آن ارائه کردیم تا به طور کامل با آن آشنا شوید. اگر همچنان درباره مرور هوش مصنوعی سوال خاصی دارید، از طریق بخش کامنت‌ها با ما به اشتراک بگذارید.
